Page 152 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

trong một gia đình giàu truyền thống gia phong, yêu nước, thương dân. Thân

phụ là Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc, vị quan thanh liêm, chính trực. Thân mẫu là
Hoàng Thị Loan, người phụ nữ con nhà gia giáo họ Hoàng nên hội tụ đủ tứ đức
công, dung, ngôn, hạnh. Bởi vậy, ngay từ thuở nhỏ, Nguyễn Sinh Cung đã nhận
được sự quan tâm, dưỡng dục rất nền nếp từ phụ mẫu.

Cụ Nguyễn Sinh Sắc không chỉ là nhà Nho uyên bác mà còn là vị quan
Thừa biện Bộ Lễ của triều đình Huế. Cụ có đủ năng lực và uy tín đảm đương vị
trí giám khảo, giám sát kỳ thi Hương của triều đình, sau đó, cụ được bổ nhiệm
làm Tri huyện Bình Khê, tỉnh Bình Định. Bản thân cụ Sắc là một trí thức yêu

nước tiến bộ nên cụ thấu hiểu cảnh khốn khổ, tủi nhục của người dân nô lệ, sự
tha hóa chốn quan trường. Cụ sớm lấy kinh nghiệm thực tiễn mà căn dặn
Nguyễn Sinh Cung rằng: “Quan trường thị nô lệ, trung chi nô lệ, hựu nô lệ”,
nghĩa là: quan trường là nô lệ, trong những người nô lệ, lại càng nô lệ hơn. Với
lời dạy khắc cốt ghi tâm của thân phụ, lớn lên Nguyễn Sinh Cung từ chối con
đường khoa cử, làm quan mà mang theo hoài bão làm cách mạng giải phóng dân

tộc, giải phóng nhân dân.
Năm 1901, cụ Nguyễn Sinh Sắc đậu Phó bảng, sau đó cụ đưa các con

chuyển về quê nội ở làng Kim Liên sống. Cụ Sắc làm lễ vào làng cho hai con trai
với tên mới là Nguyễn Tất Đạt (Sinh Khiêm) và Nguyễn Tất Thành (Sinh Cung).
Đối với các con, cụ Sắc chú trọng rèn luyện ý thức yêu lao động, ham học
hỏi và đức tính kiên trì, nhẫn nại. Để răn dạy con cái sống theo nếp nhà thanh

bạch, gần dân của mình, cụ Sắc viết lên xà nhà câu: “Vật dĩ quan gia, vi ngô
phong dạng” (nghĩa là: đừng lấy phong cách nhà quan, làm phong cách nhà
mình). Những lời dạy đó của thân phụ đã thấm sâu vào tư tưởng của Nguyễn Tất
Thành từ nhỏ, trở thành nếp sống hằng ngày, đồng hành suốt các nẻo đường hoạt
động cứu nước của Người. Sau này, phong cách sống, lối hành xử ấy trở thành

tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
Bà Hoàng Thị Loan được sinh trong một gia đình nho học, ít nhiều được
học chữ thánh hiền, lớn lên ở một vùng quê giàu truyền thống yêu nước và

những làn điệu dân ca trữ tình, bà đã sớm có sự phong phú về vốn sống, vốn văn
học dân gian. Bà đã giáo dục các con ngay từ thuở nằm trong nôi qua những lời
ru bằng làn điệu dân ca ví dặm Nghệ-Tĩnh… Qua đó, đã nhen nhóm tình yêu
quê hương đất nước đối với Nguyễn Sinh Cung.

Trong cuộc sống gia đình, những lúc thăng trầm, bà đều sống giản dị, tiết
kiệm nhưng luôn sẵn sàng giúp đỡ mọi người. Bà đã nêu một tấm gương sáng
về nhân cách đạo đức cho các con học tập. Ở đâu, bà cũng thể hiện đức tính
cần cù, chịu thương, chịu khó, tần tảo nuôi chồng, nuôi con; một lối sống

150