Page 153 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

trong sáng, có nghĩa, có tình, được mọi người yêu mến và hết sức kính trọng.

Bằng tấm lòng trách nhiệm và sự mẫn cảm của người mẹ, bà đã giáo dục, dạy
dỗ, uốn nắn cho các con những bài học đầu tiên về cách sống, về đạo lý làm
người. Tuổi thơ của Nguyễn Sinh Cung như tờ giấy trắng mà bà đã viết lên
những dòng chữ đầu tiên, định hướng nhân cách, tỏa sáng tâm hồn, bồi đắp
lòng bác ái, tình nghĩa đồng bào.

Có thể nói, ngay từ tuổi thơ ấu, tấm gương của người mẹ đã đi vào tâm
khảm, tạo nên bản lĩnh tự lực cánh sinh trong mọi lúc, mọi nơi của Người sau
này…

Được sự dạy bảo từ người cha và tình yêu thương ân cần từ người mẹ,
Nguyễn Sinh Cung ngay từ nhỏ đã đi dần vào khuôn phép con nhà Nho mẫu
mực. Đó là sự chuẩn mực trong lối sống, giàu lòng nhân ái, ham học.
Thời kỳ cụ Nguyễn Sinh Sắc ở Kim Liên, nhà cụ trở thành nơi hội tụ của
những người có tâm hồn văn hóa và tư tưởng yêu nước trong vùng như Phan Bội

Châu, Vương Thúc Quý, Trần Văn Lương, Nguyễn Quý Song, Đặng Nguyên
Cẩn… Qua những buổi bình thơ văn, đàm đạo thời cuộc giữa các cụ, Nguyễn
Tất Thành được học hỏi thêm nhiều điều.

Trước lúc ra đi tìm đường cứu nước, người bạn của Người đã hỏi, lấy tiền
đâu để đi? Nguyễn Tất Thành đã giơ hai bàn tay và nói: “Đây, tiền đây. - Chúng
1
ta sẽ làm việc. Chúng ta sẽ làm bất cứ việc gì để sống, để đi” . Hành động này
của Người là minh chứng cho sự giáo dục tiến bộ của phụ mẫu, đó là ý chí tự
lực, sẵn sàng lao động để sống, để thực hiện khát vọng cứu dân, cứu nước. Đây
là hành trang quan trọng mà Người luôn mang theo khi rời bến cảng Sài Gòn và
trong những năm tháng hoạt động cách mạng sau này. Nguyễn Tất Thành đã tự
lao động, làm nhiều nghề khác nhau, học tập, nghiên cứu thực tiễn khắp năm

châu, bốn biển để tìm kiếm con đường giải phóng dân tộc. Như vậy, Nguyễn Tất
Thành thời niên thiếu đã sớm nắm được những giá trị cốt lõi của giáo dục và văn
hóa truyền thống. Lòng yêu nước, thương dân, thấu hiểu nỗi khổ nhục của đồng
bào mất nước sống cuộc đời nô lệ sớm được hình thành ở Người. Đồng thời,
những tư tưởng tích cực của Nho giáo như: lấy nhân dân làm gốc, làm trai phải

tu thân, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ, lập chí người quân tử… là những hành
trang đầu tiên và căn bản nhất để sau này Nguyễn Tất Thành quyết chí ra đi tìm
đường cứu nước.
Sau này, Người nhắc lại lời của Mạnh Tử: “Dân vi quý, xã tắc thứ chi, quân
vi khinh” để nhấn mạnh rằng: “Trong bầu trời không gì quý bằng nhân dân.

__________
1. Trần Dân Tiên, Những mẩu chuyện về đời hoạt động của Hồ Chủ tịch, Nxb. Thanh niên, Hà
Nội, 2012, tr. 15.

151