Page 186 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

tìm đường cứu nước đã tác động đến sự hình thành quyết tâm và hướng xuất
dương tìm đường cứu nước của Người lúc đó.

1. Cuộc khủng hoảng đường lối giải phóng dân tộc Việt Nam cuối thế
kỷ XIX đầu thế kỷ XX và quyết định lịch sử ra đi tìm đường cứu nước của
Nguyễn Tất Thành-Hồ Chí Minh

Nửa cuối thế kỷ XIX, thực dân Pháp xâm lược Việt Nam. Với Hiệp ước
Patenôtre năm 1884, Việt Nam từ một nước phong kiến độc lập trở thành nước
thuộc địa nửa phong kiến. Mặc dầu vậy, ngay từ tiếng súng xâm lược đầu tiên
của thực dân, các phong trào yêu nước chống Pháp của nhân dân Việt Nam liên
tục nổ ra khắp cả nước nhưng đều thất bại nặng nề. Sang đầu thế kỷ XX, sau khi
căn bản hoàn thành giai đoạn vũ trang xâm lược Việt Nam, chủ nghĩa thực dân

tiến hành “khai thác thuộc địa”, thực chất là vơ vét sức người, sức của của thuộc
địa đưa về chính quốc. Kinh tế Việt Nam bị tước quyền phát triển độc lập, nhân
dân bị bần cùng hóa, đất nước bị chia thành ba kỳ với ba chế độ chính trị khác
nhau, văn hóa thực hiện theo chính sách “ngu để trị”. Những thay đổi về kinh tế,
chính trị, văn hóa dẫn đến những thay đổi về tính chất và mâu thuẫn cơ bản của
xã hội Việt Nam, về đối tượng và lực lượng của cách mạng Việt Nam. Cơ cấu
giai cấp xã hội thay đổi: các giai cấp cũ phân hóa, giai cấp công nhân và giai cấp
tư sản hình thành; xã hội Việt Nam từ xã hội phong kiến chuyển thành xã hội

thuộc địa, nửa phong kiến. Hai mâu thuẫn cơ bản trong xã hội lúc bấy giờ là:
mâu thuẫn giữa dân tộc Việt Nam với đế quốc Pháp xâm lược; Mâu thuẫn giữa
nhân dân Việt Nam - chủ yếu là nông dân - với giai cấp địa chủ phong kiến. Nó
là mâu thuẫn vừa cơ bản, vừa chủ yếu lại vừa là trở lực lớn, kìm hãm sự phát
triển của xã hội, làm cho nhân dân khổ cực lầm than.

Trong bối cảnh đó, chịu sự chi phối của ý thức hệ giai cấp tư sản từ trào lưu
dân chủ tư sản phương Tây, đã dấy lên một trào lưu yêu nước mang màu sắc dân
chủ tư sản. Đó là phong trào Đông Du, Đông Kinh nghĩa thục... do các sĩ phu
yêu nước Phan Bội Châu, Phan Chu Trinh lãnh đạo; Khởi nghĩa Yên Bái của
Việt Nam Quốc Dân đảng dưới sự lãnh đạo của Nguyễn Thái Học, Phạm Tuấn
Tài…; Khởi nghĩa nông dân Yên Thế dưới sự lãnh đạo của Hoàng Hoa Thám.
Tìm đường cứu nước, mưu cầu hạnh phúc cho nhân dân đã là dòng chủ lưu

xuyên suốt trong ý chí của lớp lớp thanh niên yêu nước. Người theo đuổi con
đường dấy binh khởi nghĩa, người theo đuổi canh tân, có người lại sang nước
“đồng văn đồng chủng” cầu học giúp nước. Các phong trào đấu tranh đã diễn ra
sôi nổi, rộng khắp cho thấy ý chí sôi sục của thanh niên đương thời. Thế nhưng,
như Hồ Chí Minh viết trong bài Con đường cứu nước và giải phóng dân tộc
trong thời đại ngày nay: “Trong suốt gần một thế kỷ thống trị của thực dân Pháp,
phong trào cách mạng giải phóng dân tộc ở Việt Nam không ngừng phát triển,

184