Page 756 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

Hồ Chí Minh như Bạch Liên nữ sĩ Nguyễn Thị Thanh, Cả Khiêm đều sớm tham
gia các phong trào yêu nước chống Pháp. Tiếp nối truyền thống của gia đình,
quê hương, với lòng yêu nước cháy bỏng, Hồ Chí Minh đã sớm tham gia vào

các hoạt động yêu nước chống Pháp. Trần Dân Tiên cho biết: “Khi Chủ tịch còn
là người thiếu niên mười lăm tuổi. Người thiếu niên ấy đã sớm hiểu biết và rất
đau xót trước cảnh thống khổ của đồng bào. Lúc bấy giờ, anh đã có chí đuổi
thực dân Pháp, giải phóng đồng bào. Anh đã tham gia công tác bí mật, nhận
1
công việc liên lạc” . Năm 1908, Hồ Chí Minh cùng với một nhóm học sinh, sinh
viên của trường Quốc học Huế đã tham gia vào phong trào kháng thuế ở Trung
2
Kỳ - một phong trào đấu tranh theo con đường dân chủ tư sản do các sĩ phu yêu
nước cấp tiến tổ chức. Các phong trào yêu nước, chống Pháp mà Hồ Chí Minh
tham gia đều đã bị thực dân Pháp đàn áp thẳng tay, điều này giúp Người nhận
thức được rõ hơn bản chất tàn ác của thực dân Pháp và đồng thời dần nhận thức
được sức mạnh của quần chúng khi được tổ chức. Cũng nhờ trải qua những
phong trào đấu tranh này mà Người cảm nhận được có điều gì đó còn chưa đúng

trong các con đường, cách thức cứu nước của các bậc tiền bối lúc ấy. Người cho
rằng: “Cụ Phan Chu Trinh chỉ yêu cầu người Pháp thực hiện cải lương. Anh
nhận điều đó là sai lầm, chẳng khác gì đến xin giặc rủ lòng thương. Cụ Phan Bội
Châu hy vọng Nhật giúp đỡ để đuổi Pháp. Điều đó rất nguy hiểm, chẳng khác gì
“đưa hổ cửa trước, rước beo cửa sau. Cụ Hoàng Hoa Thám còn thực tế hơn, vì
trực tiếp đấu tranh chống Pháp. Nhưng theo lời người ta kể thì Cụ còn nặng cốt
3
cách phong kiến” . Do đó, dù “Khâm phục các cụ Phan Đình Phùng, Hoàng Hoa
Thám, Phan Chu Trinh và Phan Bội Châu nhưng không hoàn toàn tán thành
4
cách làm của một người nào” và Người đã quyết định lựa chọn cho mình một
hướng đi mới để tìm đường giải thoát cho quốc gia dân tộc. Người nói: “Tôi

muốn đi ra ngoài, xem nước Pháp và các nước khác. Sau khi xem họ làm thế nào,
5
tôi sẽ trở về giúp đồng bào chúng ta” . Với quyết tâm ấy, năm 1911, từ Sài Gòn
(nay là Thành phố Hồ Chí Minh), Người đã ra đi tìm đường cứu nước, tìm
đường để có thể khơi lại mạch nguồn nội sinh của quốc gia dân tộc.
Trong khoảng thời gian từ năm 1911 đến năm 1919, Hồ Chí Minh đã đi và
đến nhiều quốc gia, châu lục, tận mắt chứng kiến đời sống lao khổ của nhân dân
các nước thuộc địa và phụ thuộc dưới ách cai trị của chủ nghĩa thực dân. Cũng
trong quá trình này, Người đã tìm hiểu về các cuộc cách mạng dân chủ tư sản
__________
1. Trần Dân Tiên, Những mẩu chuyện về đời hoạt động của Hồ Chủ tịch, Nxb. Sự thật, Hà Nội,
1986, tr.13.
2. Lê Văn Yên, Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh trên đường sáng lập Đảng Cộng sản Việt Nam,
Sđd, tr. 16.
3. Trần Dân Tiên, Những mẩu chuyện về đời hoạt động của Hồ Chủ tịch, Sđd, tr. 13.
4. Trần Dân Tiên, Những mẩu chuyện về đời hoạt động của Hồ Chủ tịch, Sđd, tr. 13.
5. Trần Dân Tiên, Những mẩu chuyện về đời hoạt động của Hồ Chủ tịch, Sđd, tr. 14.

754