Page 757 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

như cách mạng tư sản Anh (thế kỷ XVII), cách mạng Mỹ (1776), cách mạng tư
sản Pháp (1789), tìm hiểu về các khẩu hiệu tự do, bình đẳng và bác ái mà thực
dân Pháp đã rêu rao khi chúng đến xâm lược đất nước Việt Nam. Người nhận ra

rằng, các cuộc cách mạng ấy đều chưa đến nơi, vì cách mạng xong rồi mà quần
chúng nhân dân vẫn bị lao khổ, rằng khẩu hiệu tự do, bình đẳng và bác ái chỉ là
sự lừa bịp của chủ nghĩa thực dân. Người nhận thức được rằng ở đâu thì chủ
nghĩa thực dân cũng tàn ác như nhau, rằng trên thế giới này chỉ có hai loại người,
loại người đi áp bức thống trị và loại người bị áp bức, thống trị. Người cũng đã
nhận ra rằng, trên thế giới này chỉ có một thứ tình hữu ái, đó là tình hữu ái giữa
những người lao khổ, rằng ở Pháp cũng có người Pháp tốt và người Pháp thực
dân. Như vậy là bước đầu, Hồ Chí Minh đã nhận thức được đối tượng đấu tranh
của nhân dân Việt Nam là thực dân Pháp chứ không phải là toàn thể người Pháp,
1
và phải đoàn kết với nhân dân các nước thuộc địa khác để cùng đấu tranh . Nhận
thức được như thế nhưng Người vẫn chưa biết phải làm gì để có thể giúp đồng
bào trong nước đấu tranh một cách có hiệu quả.

Năm 1919, sau khi cuộc chiến tranh thế giới lần thứ nhất kết thúc, các nước
thắng trận đã tổ chức Hội nghị Versailles, Pháp để ký kết hòa ước lập lại trật tự
hòa bình thế giới. Trước thềm của Hội nghị này, ngày 8/1/1918, Tổng thống Mỹ
Woodrow Wilson đã đưa ra một bản Chương trình 14 điểm về việc lập lại hòa
bình thế giới với Quốc hội Mỹ, và bản đề nghị này được coi là quan điểm của
Mỹ ở Hội nghị Versailles. Trong 14 điểm ấy của Wilson, điểm thứ 5 yêu cầu:
“Điều chỉnh một cách tự do, công bằng quyền yêu sách của các thuộc địa, đặt
mối quan tâm tới quyền lợi của những người dân bị tác động ngang hàng với lợi
2
ích của các chính phủ liên quan tới yêu sách” và điểm thứ 14 yêu cầu: “Thành
lập một tổ chức của các quốc gia trên thế giới nhằm bảo vệ độc lập chính trị và
3
toàn vẹn lãnh thổ cho các nước thành viên” . Chịu tác động của tuyên bố 14
điểm ấy, nhiều đoàn đại biểu của các dân tộc thuộc địa đã đến Hội nghị
Versailles để đòi quyền độc lập, tự do. Trước tình hình đó, Nguyễn Ái Quốc -
Hồ Chí Minh đã liên lạc với các đoàn đại biểu của Trung Quốc, Triều Tiên,
Ailen,… để trao đổi ý kiến và thống nhất hành động. Tháng 6/1919, Người đã
quyết định thay mặt Hội những người Việt Nam yêu nước ở Pháp gửi đến Hội
nghị Versailles bản Yêu sách của nhân dân An Nam gồm 8 điểm, đòi các quyền
4
tự do, dân chủ cho nhân dân Việt Nam, ký tên là Nguyễn Ái Quốc . Tuy nhiên,
__________
1. Lê Văn Yên, Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh trên đường sáng lập Đảng Cộng sản Việt Nam,
Sđd, tr. 21-25.
2 . Xem Phạm Thủy Tiên, Chương trình 14 điểm (Fourteen Points), theo website
http://nghiencuuquocte.org/2015/03/27/chuong-trinh-14-diem/), ngày 16/4/2021.
3. Xem Phạm Thủy Tiên, Chương trình 14 điểm (Fourteen Points), Sđd.
4. Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Viện Lịch sử Đảng, Lịch sử Đảng Cộng sản Việt
Nam, tập I (1930-1954), quyển 1 (1930-1945), Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2018, tr. 68.

755