Page 207 - http://tvs.nlv.vn/trienlam
P. 207
Phần thứ nhất: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG
quân ta đã định. Kết cục là cánh quân do Vũ Nạp chỉ huy đã hoàn thành
sứ mệnh Quốc công tiết chế giao cho, buộc hơn 600 đại chiến thuyền của
địch phải quay trở lại đường sông Đá Bạc rồi bị lùa vào trận địa bãi cọc để
phục binh đánh tan tành .
1
Người thứ hai xin được nhắc tới là một danh tướng của Quang Trung,
Đại đô đốc Võ Văn Dũng. Sát cánh cùng các thủ lĩnh Tây Sơn ngay từ những
ngày đầu dựng cờ khởi nghĩa, Võ Văn Dũng cùng với Trần Quang Diệu luôn
như hai cánh tay đắc lực của Nguyễn Huệ và hầu như có mặt trong tất cả
các chiến dịch quan trọng của quân Tây Sơn. Hoàng đế Quang Trung thường
nói “Võ Văn Dũng là tâm phúc của ta”. Ông là danh tướng được phong đến
chức Đại Đô đốc, trong hàng quan văn ông được phong đến Đại Tư đồ. Ngoài
tài thao lược về quân sự, ông còn là một nhà ngoại giao. Ngay sau khi đại
phá quân Thanh vào mùa xuân năm Kỷ Dậu (1789), lường trước việc nhà
Thanh cay cú sẽ đem quân quay lại trả thù, Quang Trung đã cử ngay một
phái bộ ngoại giao do Võ Văn Dũng sang thương thảo để phần nào khiến
“Thiên triều bớt bẽ mặt”. Kết quả là tài ngoại giao khôn khéo của Võ Văn
Dũng đã “giúp” cho nhà Thanh có cớ từ bỏ một cuộc chiến phục thù. Qua lần
tiếp xúc này, Võ Văn Dũng đã mục kích sở thị sự khiếp nhược của quân
Thanh trước nghĩa quân Tây Sơn. Đây chính là lý do Quang Trung cử ông đi
sứ lần thứ hai với những đòi hỏi cứng rắn. Tiếc rằng, những yêu sách của
nhà Tây Sơn, đang diễn biến theo chiều hướng có lợi cho Việt Nam thì
Quang Trung qua đời.
Nhân vật họ Võ thứ ba xin được nhắc tới là Võ Duy Dương (trong sử sách
thường gọi là Thiên hộ Dương). Ông vốn là người Bình Định vào khai hoang
ở Đồng Tháp Mười, được triều đình phong chức Thiên hộ. Là một võ quan
nhưng ông rất yêu thích văn chương nên đã kết bạn thân với Thủ khoa
Huân (Nguyễn Hữu Huân). Khi triều đình ký Hàng ước 1862, ông đã cùng
với Nguyễn Hữu Huân liên kết với Trương Định tổ chức đánh Pháp. Hiểu
được tình thế bất lợi về lực lượng và thái độ khiếp nhược của nhà Nguyễn,
ông đã vận dụng trí tuệ viết ra kế sách dùng mưu giành lại 3 tỉnh miền
_______________
1. Câu chuyện này đã từng được GS. Phan Huy Lê báo cáo với Đại tướng Võ Nguyên Giáp
trong một buổi làm việc về nghệ thuật quân sự Việt Nam. Tôi có may mắn tham dự buổi làm
việc ấy.
205
