Page 20 - http://tvs.vsl.vn/trienlam

1
là như vậy . Khi vào Việt Nam, Phật giáo đã phải Nho giáo phương Bắc. Triều đình nhà Trần, vua
tuân theo quy luật khách quan của sự tiếp biến cha với danh nghĩa Thái Thượng hoàng, đóng vai
văn hóa. Rõ ràng, nó đã phải tìm cách dung hòa trò giám sát là một ví dụ tiêu biểu. Sau này, cùng
với tín ngưỡng bản địa để cùng tồn tại. với sự phát triển của các triều đại phong kiến Việt
Ở Việt Nam, Nho giáo cũng có một lịch sử Nam, vấn đề cương thường luân lý, đạo nghĩa vua
phát triển lâu dài. Trước đó đã có sự giao lưu giữa tôi, trật tự trên dưới của Nho giáo đã được tiếp
văn hóa của tổ tiên chúng ta và văn hóa Hán. thu. Tuy nhiên, sự tiếp thu ấy không triệt để, đặc
Song, từ khi nhà Hán đặt được ách đô hộ ở Việt biệt trong đại bộ phận quần chúng nhân dân.
Nam, với gần một nghìn năm Bắc thuộc thì việc Phải thấy rằng, trí tuệ và sức sáng tạo của dân
du nhập Nho giáo không tách rời công cuộc đô hộ tộc Việt biểu hiện rõ trong nghệ thuật, trong sức
của "thiên triều" đối với các nước "phiên bang". sáng tạo của dân chúng chứ không phải trong
Nho giáo đã xâm nhập vào Việt Nam quá lâu, quá cách tiếp thu thụ động, dùi mài đạo lý nơi cửa
sâu và quá rộng. Nhiều người nghĩ rằng "đồng Khổng sân Trình. Một nhà nghiên cứu đã viết:
văn" (cùng một chữ viết) là chung một nền văn "Trong quá trình tồn tại và phát triển ở nước ta,
hóa nhưng quan niệm đó rất sai lầm. Chữ Hán Nho giáo đủ mạnh khiến cho Phật giáo và các tôn
hay chữ Nho tự nó không phải là văn hóa, người giáo khác (như Đạo giáo và sau này là Thiên
Việt chỉ dùng nó để ghi chép lịch sử và tinh hoa Chúa giáo) không thể có địa vị độc tôn. Nhưng
của đất nước mà thôi. Như trên đã trình bày, Nho Nho giáo lại không đủ mạnh để nhập sâu vào hạ
giáo vào Việt Nam trước hết do mục đích thống trị tầng cơ sở của xã hội cho nên không thể triệt tiêu
của phong kiến phương Bắc. Nhưng khách quan những tín ngưỡng dân gian vốn là một bộ phận
mà nói, Nho giáo đã đáp ứng được nhu cầu của xã quan trọng của cơ tầng văn hóa mang bản chất
1
hội phong kiến Việt Nam về mặt tổ chức và quản Đông Nam Á" .
lý cuộc sống, do đó nó đã được tiếp nhận và trở Xã hội Việt Nam là một xã hội nông nghiệp,
thành quốc giáo. Tuy nhiên, Nho giáo vào Việt sản xuất nhỏ manh mún. Cuộc đời của một con
Nam không hoàn toàn rập theo khuôn mẫu của người thường phải chứng kiến biết bao biến động,

___________ ___________
1. Xem: Vũ Ngọc Khánh Phật giáo và văn hóa dân 1. Xem Đinh Gia Khánh: "Văn hoá dân gian Việt
gian Việt Nam, Ủy ban khoa học xã hội, Viện Triết Nam trong bối cảnh văn hoá Đông - Nam Á", Tạp chí
học, Hà Nội, 1986. khoa học Hà Nội, 1990.

17 18