Page 85 - 9786045773079
P. 85

những thế, có thể họ còn làm lôi thôi cho ông nữa.
                                                                                                      Chỉ có điều, cất bước ra đi, ông rất thương và rất lo
                                                                                                      cho dân. Ông chỉ  để lại một phần ruộng  đất  để
                                                                                                      người con lớn cày cấy tự túc. Còn nữa, ông bán lấy
                                                                                                      tiền giúp những người nghèo phải đi phu Cửa Rào.

                            TRONG NGÕ ĐÔNG BA                                                         Riêng phần ông, hành lý chỉ khăn gói khoác vai,
                                                                                                      giản tiện như ngày đi dạy học.
                                                                                                         Thôi cứ đi, đi mà dò cho đến ngọn nguồn lạch
                                                                                                      sông, không làm dân thì làm quan, có sức làm việc
                     - Anh cứ ở nhà lo cày bừa làm ăn. Tôi ra đi                                      thì sẽ sống. Từ ý nghĩ đó, trong chuyến đi của ông
                 nhưng chưa chắc đã làm quan.                                                         lần này có cả người con trai nhỏ.
                     Ông Nguyễn Sinh Sắc trả lời như vậy, khi một                                        Người con trai xứ Nghệ  ấy một lần nữa từ
                 người bà con ngỏ ý muốn đi theo để giúp đỡ ông.                                      giã làng Sen, làng Chùa, từ giã tuổi ấu thơ để trở
                 Lưỡng lự, phân vân, tình trạng ấy không phải chốc                                    vào Huế.
                 lát mà cứ kéo dài trong tâm trí ông. Vẫn có hai con                                     Thành phố sông Hương lại dang đôi cánh thơ

                 đường, một là làm quan, hai là làm dân.                                              mộng và trang nghiêm đón người con trai đã năm
                     Ông nghiệm ra, bộ Lại cứ gọi ông cho kỳ được là                                  năm quen biết mà cứ ngỡ ngàng, tưởng như người
                 do sự chú ý từ khi họ đọc được lời ông phê phán                                      khách mới đến lần đầu. Người con đó trở lại Huế
                 triều  đình trong  bài thi  Hội. Lẽ  ra, ông bị  đánh                                với tên gọi mới là Nguyễn Sinh Côn. Nhân dân
                 hỏng. Nhờ một số viên quan trong tứ trụ vì mến sức                                   thành Huế cũng thôi không gọi người con đó bằng
                 học của ông mà bênh vực nên triều Thành Thái mới                                     cậu nữa mà bằng một tiếng xưng hô  mới, trẻ
                 để cho ông vào thi Đình, nhưng cũng chỉ kìm ông ở                                    trung: Anh.
                 học vị Phó bảng, cốt để theo dõi sau này .                                              Cảnh tượng trên đường đi cứ gợi mãi những kỷ
                                                          1
                     Nay triều đình bắt ông ra làm quan chẳng qua                                     niệm xót xa: tiếng rìu đốn gỗ trong rừng sâu, tiếng
                 là để kìm chân ông lại. Ông có xin cáo từ hay trì                                    búa đập đá trên núi cao, tiếng cuốc cuốc mỏ trong
                 hoãn mấy đi nữa họ cũng chẳng chịu nghe. Không                                       lòng đất, tiếng những đoàn xe nghiến trên đường

                 ___________                                                                          ray. Những tiếng động xé tai, nhức óc, vì công cuộc
                     1. Theo lời kể của các cụ Võ Mai, Lê Thước.                                      khai thác  của thực dân Pháp ngày  càng  điếng

                                                                  83                                  84
   80   81   82   83   84   85   86   87   88   89   90