Page 86 - 9786045773079

những thế, có thể họ còn làm lôi thôi cho ông nữa.
Chỉ có điều, cất bước ra đi, ông rất thương và rất lo
cho dân. Ông chỉ để lại một phần ruộng đất để
người con lớn cày cấy tự túc. Còn nữa, ông bán lấy
tiền giúp những người nghèo phải đi phu Cửa Rào.

TRONG NGÕ ĐÔNG BA Riêng phần ông, hành lý chỉ khăn gói khoác vai,
giản tiện như ngày đi dạy học.
Thôi cứ đi, đi mà dò cho đến ngọn nguồn lạch
sông, không làm dân thì làm quan, có sức làm việc
- Anh cứ ở nhà lo cày bừa làm ăn. Tôi ra đi thì sẽ sống. Từ ý nghĩ đó, trong chuyến đi của ông
nhưng chưa chắc đã làm quan. lần này có cả người con trai nhỏ.
Ông Nguyễn Sinh Sắc trả lời như vậy, khi một Người con trai xứ Nghệ ấy một lần nữa từ
người bà con ngỏ ý muốn đi theo để giúp đỡ ông. giã làng Sen, làng Chùa, từ giã tuổi ấu thơ để trở
Lưỡng lự, phân vân, tình trạng ấy không phải chốc vào Huế.
lát mà cứ kéo dài trong tâm trí ông. Vẫn có hai con Thành phố sông Hương lại dang đôi cánh thơ

đường, một là làm quan, hai là làm dân. mộng và trang nghiêm đón người con trai đã năm
Ông nghiệm ra, bộ Lại cứ gọi ông cho kỳ được là năm quen biết mà cứ ngỡ ngàng, tưởng như người
do sự chú ý từ khi họ đọc được lời ông phê phán khách mới đến lần đầu. Người con đó trở lại Huế
triều đình trong bài thi Hội. Lẽ ra, ông bị đánh với tên gọi mới là Nguyễn Sinh Côn. Nhân dân
hỏng. Nhờ một số viên quan trong tứ trụ vì mến sức thành Huế cũng thôi không gọi người con đó bằng
học của ông mà bênh vực nên triều Thành Thái mới cậu nữa mà bằng một tiếng xưng hô mới, trẻ
để cho ông vào thi Đình, nhưng cũng chỉ kìm ông ở trung: Anh.
học vị Phó bảng, cốt để theo dõi sau này . Cảnh tượng trên đường đi cứ gợi mãi những kỷ
1
Nay triều đình bắt ông ra làm quan chẳng qua niệm xót xa: tiếng rìu đốn gỗ trong rừng sâu, tiếng
là để kìm chân ông lại. Ông có xin cáo từ hay trì búa đập đá trên núi cao, tiếng cuốc cuốc mỏ trong
hoãn mấy đi nữa họ cũng chẳng chịu nghe. Không lòng đất, tiếng những đoàn xe nghiến trên đường

___________ ray. Những tiếng động xé tai, nhức óc, vì công cuộc
1. Theo lời kể của các cụ Võ Mai, Lê Thước. khai thác của thực dân Pháp ngày càng điếng

83 84