Page 91 - 9786045773079
P. 91

Ngọn đèn trong phòng không đủ sáng. Sau một hồi                                      nhanh trí. Thầy giáo Thọ  phụ trách lớp kiêm chức
                                                                                                                               1
                 lâu im lặng, anh nói:                                                                hiệu trưởng trường là  người có kinh nghiệm dạy
                     - Tôi đã được gặp ông nghè Nguyễn Quý Song ở                                     học. Thầy thường để học trò tự giải đáp lấy những
                 quê nhà và được nghe ông nói: “Muốn đánh Tây thì                                     câu hỏi và chữa giúp bài cho nhau. Gặp vấn đề gì
                 phải hiểu bọn giặc Tây, hiểu nước Tây, vì vậy phải                                   khó, thầy chỉ định những học sinh giỏi. Và có lúc
                 học chữ Tây”. Điều ông Nghè nói hợp với ý định của                                   thầy đã gọi đến cậu Cung.
                 tôi lâu nay. Tôi sẽ đi học tiếng Pháp để có thể biết                                    Nhiều bạn vốn người Huế. Bố của họ là  công
                 thêm nhiều chuyện. Anh có đi với tôi không?                                          chức. Họ đã được tiếp xúc với người Pháp. Đến lớp,
                     Cụ Phạm Gia Cần vẫn nhìn sâu vào một chỗ mà                                      họ nói với nhau những điều xa lạ so với nhận thức
                 nói tiếp:                                                                            chung và bị một số người ghen ghét. Tôi thì lại rụt

                     - Anh ạ, các sĩ phu Nghệ - Tĩnh hồi bấy giờ hầu                                  rè, ngại gần họ. Còn anh Côn, anh chóng làm quen
                 hết không muốn cho con đi học trường của Pháp,                                       với những người bạn ấy. Họ cũng thấy người con
                 cho rằng như thế là làm đầy tớ cho giặc. Cụ Phan                                     trai nói tiếng Nghệ trọ trẹ này là một người bạn cởi
                 Bội Châu cho đến lúc già vẫn không học chữ Quốc                                      mở, giản dị, dễ gần. Anh năng trò chuyện với họ,
                 ngữ. Nhưng quyết  định của anh Côn có sự tán                                         mượn sách vở của họ về xem. Cách cư xử bình đẳng,
                 thành của cụ Phó bảng Huy đã ảnh hưởng đến tôi                                       tự nhiên của anh đã làm cho tôi mạnh dạn dần lên.
                 và ông thân tôi. Tôi hơn anh Côn những sáu tuổi.                                     Dần dần, trong những lần tiếp xúc với họ, bên cạnh
                 Tóc tôi đã kết thành búi. Tôi phải cắt bỏ nó đi để                                   anh thường đã có tôi. Cứ thế, từng bước anh đã đuổi
                 theo anh đến trường Pháp - Việt Đông Ba.                                             kịp họ về tiếng Pháp. Còn nhiều mặt khác, tất
                     Hồi này thực dân Pháp đang cần tìm người đi                                      nhiên, họ không tài nào theo kịp anh.
                 học để làm công cho chúng nên việc xin vào trường                                       Riêng giữa tôi và anh, cứ thêm một buổi học,

                 không khó.                                                                           khoảng cách giữa hai chúng tôi càng rõ, nhất là
                     Lớp học của chúng tôi số học sinh khi lên khi                                    phần tiếng Pháp. Tuy đã được anh động viên bày
                 xuống, kẻ vào người ra không ổn định. Thế nhưng                                      bảo nhiều, tôi vẫn không an tâm vì sự thua kém
                 cậu Côn vẫn an tâm học đều đặn. Chúng tôi phải                                       của mình. Tôi đem chuyện đó phàn nàn với cha tôi.
                 tập đánh vần cả Quốc ngữ cả chữ Pháp. Muốn nháp                                      Cụ nói: “Phải đối chiếu với trình độ chung trong
                 những lời giảng, chúng tôi phải dùng chữ Hán. Việc                                   ___________
                 đó anh Côn có nhiều thuận lợi hơn. Anh sáng dạ và                                       1. Theo cụ Phạm Gia Cần thì đó là ông Phạm Ngọc Thọ.

                                                                  89                                  90
   86   87   88   89   90   91   92   93   94   95   96