Page 158 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

nhận nhưng chính lần sau mới đủ điều kiện để Nguyễn Tất Thành hoạt động gọi
1
được là tư duy, dù non trẻ” .
Thứ hai, Nguyễn Tất Thành nhận thức được sự lỗi thời về con đường cứu
nước theo lập trường phong kiến.

Đầu thế kỷ XX, sau khi hoàn thành xong công cuộc xâm lược, bình định
bán đảo Đông Dương, Người Pháp đẩy mạnh khai thác thuộc địa, sử dụng chiêu
bài thâm độc “khai hóa văn minh”. Điều này đẩy hết thảy các tầng lớp nhân lao

động vào ách cai trị tàn bạo của thực dân Pháp kết hợp sự tiếp tay của phong
kiến phản động Nam triều.
Yêu cầu khách quan của lịch sử dân tộc và nguyện vọng của toàn dân là
vùng lên lật đổ thực dân, phong kiến giành độc lập dân tộc, tự do của nhân dân.

Trước yêu cầu lịch sử, phong trào giải phóng dân tộc Việt Nam tiếp tục diễn ra
với nhiều xu hướng khác nhau. Đầu tiên là phong trào theo lập trường phong
kiến, nổi bật là các cuộc khởi nghĩa hưởng ứng chiếu Cần Vương. Với kết cục
thất bại, phương hướng cứu nước bằng hệ tư tưởng phong kiến đã chấm dứt vai

trò của nó trên vũ đài chính trị lúc bấy giờ.
Những thất bại xương máu này đồng thời tạo ra bài học kinh nghiệm quý
báu thấm dần vào tư tưởng các nhà ái quốc, đặc biệt là Nguyễn Tất Thành.
Người thường theo cha đến các di tích lịch sử, được lắng nghe những chiến công

của các anh hùng dân tộc… Qua những cuộc tiếp xúc của cha với các thân sĩ
cũng giúp cho Nguyễn Tất Thành hiểu rõ hơn sự trăn trở về con đường cứu
nước, cứu dân của các bậc cha anh. Người khẳng định rằng: Muốn cứu nước thì
không thể tiếp tục đi theo hệ tư tưởng phong kiến.

Thứ ba, Người rút ra được những kinh nghiệm từ thất bại của phong trào
cứu nước theo ý thức hệ tư sản.

Người biết đến tư tưởng dân chủ tư sản khi học ở trường Tiểu học
Pháp-Việt Vinh. Rồi tích cực tìm hiểu rõ hơn về cuộc cách mạng tư sản Pháp
thông qua việc tìm đọc những tác phẩm của Voltaire, Montesquieu,
Rousseau... Nguyễn Tất Thành thấy ở đó toát lên tinh thần phê phán chế độ

chuyên chế, lòng thiết tha tự do, khao khát đời sống bình đẳng, bác ái.
Người biết thêm tư tưởng, giá trị dân chủ tư sản qua thực tế cuộc sống và
thấy rõ bản chất thực dân của người Pháp ẩn giấu đằng sau cái gọi là “khai
hóa thuộc địa”, “khai hóa văn minh”.

Như vậy, thất bại trong phong trào đấu tranh của giai cấp tư sản, tầng lớp trí
thức, tiểu tư sản Việt Nam đầu thế kỷ XX, đặc biệt là phong trào của Phan Châu

__________
1. Trần Văn Giàu, Vàng trong lửa- Chủ tịch Hồ Chí Minh với miền Nam Tổ quốc, Sđd, tr. 35-36.

156