Page 162 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

cửa trước, rước beo cửa sau”, “xin giặc rủ lòng thương”. Có loại hình đấu tranh
thực tế hơn như:

Hoàng Hoa Thám nhưng vẫn nặng cốt cách phong kiến. Cuối cùng, các
phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc theo con đường tư sản cũng không
giành được thắng lợi. Hệ tư tưởng tư sản cũng bất lực trước nhiệm vụ lịch sử.
Một cuộc khủng hoảng sâu sắc về giai cấp lãnh đạo và đường lối cứu nước
diễn ra ở Việt Nam trong khoảng mấy chục năm đầu thế kỷ XX. Đây là nguyên
nhân cơ bản dẫn tới thất bại của các phong trào cứu nước theo khuynh hướng
phong kiến và khuynh hướng tư sản. Mâu thuẫn cơ bản và chủ yếu của xã hội
Việt Nam thuộc địa giữa một bên là toàn thể dân tộc Việt Nam với một bên là
thực dân Pháp xâm lược và tay sai vẫn chưa được giải quyết. Độc lập dân tộc là
một câu hỏi lớn cần có lời giải.
Tuổi trẻ Hồ Chí Minh sớm bị cuốn hút vào tư tưởng chống Pháp cứu nước của
các sĩ phu. Được tiếp xúc với nhiều người, nhiều hoàn cảnh khác nhau, biết bao

điều mới mẻ, nghe những buổi bình đọc “tân thư”, những cuộc trao đổi, luận bàn
của cha chú về con đường cứu dân, cứu nước, Người ngày đêm trăn trở, suy nghĩ
về những điều mà các bậc sĩ phu đang bàn luận. Những điều đó thôi thúc mạnh mẽ
ý chí đánh đuổi thực dân Pháp, giải phóng đồng bào của tuổi trẻ Hồ Chí Minh.
Khâm phục các bậc cha chú nhưng Hồ Chí Minh không hoàn toàn tán
thành cách làm của một người nào. Mặc dù Phan Bội Châu muốn đưa Người
sang Nhật, nhưng Người đã thấy rõ và quyết định con đường riêng của mình.
Sau này, khi trao đổi với một nhà văn Mỹ, Người nói: “Nhân dân Việt Nam
trong đó có ông cụ thân sinh ra tôi, lúc này thường tự hỏi nhau ai sẽ là người
giúp mình thoát khỏi ách thống trị của Pháp. Người này nghĩ là Anh, có người

lại cho là Mỹ. Tôi thấy phải đi ra nước ngoài xem cho rõ. Sau khi xem xét họ
1
làm ăn ra sao, tôi sẽ trở về giúp đồng bào tôi” .
Lời giải cho câu hỏi giành độc lập dân tộc bắt đầu hé lộ khi Hồ Chí Minh
trạc mười ba tuổi. Người tâm sự với nhà báo Liên Xô Osip Mandelstam: “Khi
tôi độ mười ba tuổi, lần đầu tiên tôi được nghe ba chữ Pháp: Tự do, Bình đẳng,
Bác ái… Và từ thuở ấy, tôi rất muốn làm quen với nền văn minh Pháp, muốn
tìm xem những gì ẩn đằng sau những chữ ấy… Tôi quyết định tìm cách đi ra
2
nước ngoài” .
Những ngày trên đất Sài Gòn, Người tâm sự với một người bạn: “Tôi muốn
đi ra ngoài, xem nước Pháp và các nước khác. Sau khi xem xét họ làm như thế
3
nào, tôi sẽ trở về giúp đồng bào chúng ta” .

__________
1. Hồ Chí Minh - Biên niên tiểu sử, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2016, t. 1, tr. 30.
2. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t. 1, tr. 461.
3. Trần Dân Tiên, Những mẩu chuyện về đời hoạt động của Hồ Chủ tịch, Nxb. Chính trị quốc
gia Sự thật, Hà Nội, 2011, tr.15.

160