Page 316 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

“Mau lên, đồ vô danh tiểu tốt! Mày hãy tỏ ra trung thành đi! Lạy chúa!”, nan
hoa bánh xe kết bằng mấy chữ Pháp: văn minh, áp bức, kết hợp, đồng hóa, bảo
hộ, bóc lột.

Nội dung chủ yếu nhất trong những tác phẩm của Người thời kỳ này hướng
đúng vào hai kẻ thù chính của dân tộc, đối tượng của cuộc cách mạng là chủ
nghĩa thực dân và chế độ phong kiến thối nát. Có thể nói, những tác phẩm này,
có ý nghĩa rất lớn trong việc chuẩn bị bước đầu về mặt tư tưởng cho sự vùng dậy
của dân tộc ta trong tương lai.

Đến Liên Xô với vai trò “phóng viên thường trực”, Người vẫn chăm lo cho
sự nghiệp của báo Le Paria, đều đặn gửi bài viết và tiền cho báo. Người dành
nhiều trang báo viết về Lênin và nước Nga Xôviết. Sau khi Lênin qua đời,
1
Người viết bài Lênin đăng báo Le Paria, số 22 . Nửa năm sau, Người lại viết bài
Lênin và các dân tộc phương Đông gửi từ Mátxcơva đến Pari, đăng báo Le
Paria số 27. Thay mặt các dân tộc phương Đông, Người bày tỏ lòng biết ơn sâu

sắc và sự thiết tha yêu mến đối với Lênin. Bên cạnh đó, các bài báo của Người
giai đoạn này cũng có nội dung tuyên truyền về nước Nga Xôviết và sự giúp đỡ
của nước Nga với các dân tộc thuộc địa.
Trên đây là một số bài “bút chiến” của Nguyễn Ái Quốc trên báo Le Paria,
nhưng đã phần nào lột tả được ngòi bút cách mạng thiên tài của “một người có
nhiều duyên nợ với báo chí” Nguyễn Ái Quốc-Hồ Chí Minh. “Bút chiến” của
Người không chỉ là những lời tố cáo đanh thép, lập luận sắc sảo, mà còn là

những chứng cứ, con số chính xác, những câu nói và tài liệu được khai thác từ
chính phát ngôn và sách báo của kẻ thù. Những trang viết đã tạo điều kiện cho
người đọc tiếp cận với chính sự thật đang tồn tại trong xã hội. Những bài báo
của Người có rất nhiều màu sắc. Trong đó, màu sắc cao hơn hết, chính là màu
sắc trí tuệ. Ánh sáng của tinh thần quốc tế vô sản và vẻ đẹp trí tuệ của Người đã
tạo nên nhiều sắc màu cho “bút chiến” Le Paria.

Có thể nói, những bài báo của Nguyễn Ái Quốc đăng trên báo Le Paria đã
phản chiếu một thời kì lịch sử nhưng cũng phản ánh tâm hồn, cái tôi của một
bản lĩnh và cốt cách tinh thần vững chắc, cái tôi với nhiều rung động thiết tha
của tâm hồn, cái tôi của niềm mơ ước và vững tin vào tương lai của dân tộc.
Nhà thơ Felix Pita Rodriguez từ đất nước Cuba đã nhận xét về những bài báo
của Người viếttrong giai đoạn này: “Các bài báo này đã cho chúng ta thấy nghệ
thuật viết văn bậc thầy của tác giả, và hơn thế nữa chúng ta thấy mầm mống
của quan điểm chính trị và tư tưởng luôn luôn nổi lên và hòa quyện với những

__________
1. Ở phần đầu và cuối bài viết Lênin, Ban Biên tập để hai vạch đen đậm tượng trưng cho dải
băng tang, qua đó Ban Biên tập muốn thể hiện niềm tiếc thương vô hạn người lãnh tụ có công lao vĩ
đại đối với sự nghiệp đấu tranh của các dân tộc bị áp bức.

314