Page 346 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

sau lần đầu tiên được tiếp xúc với tờ báo đã viết thư gửi Nguyễn Ái Quốc thể
hiện cảm tình với tờ báo, đề nghị được giúp đỡ cho báo và tuyên truyền về báo
Le Paria cho những người đồng bào:

“Tình cờ tờ báo của Ông rơi vào tay tôi. Tôi không giấu ông là tôi vui
mừng biết chừng nào khi thấy xuất bản tờ báo bảo vệ quyền lợi chống lại sự bất
công và sự dã man của những kẻ tự xưng là “người văn minh” nhưng thực ra họ
chỉ là bọn…
Từ khi tờ “Diễn đàn An Nam” mất đi, tờ báo cũng bảo vệ cho mục tiêu tốt
đẹp như trên, tôi chỉ còn biết khóc cho sự thất bại này. Nhưng có một người - tôi
xin nói đó là Ông - đã có ý định tốt là lập ra tờ báo để bảo vệ mục tiêu bức thiết
này. Về phần tôi, không thể tôi không đến giúp ông, nếu như có thể là cộng tác
(nhưng cũng không dễ dàng gì) nhất là về vật chất.
Do đó tôi xin gửi ông một món tiền nhỏ mọn và xin lỗi ông vào lúc này
chưa giúp gì được vì gặp khó khăn, nhưng tôi xin hứa sẽ giúp được ông khi hoàn
cảnh của tôi cho phép.

Hơn nữa, tôi xin phép ông gửi cho tôi những số báo cũ từ tháng giêng. Tôi
xin hứa với ông sẽ chuyển báo cho tất cả đồng bào của chúng ta ở Môngpeliê
đọc và tôi tin chắc rằng họ sẽ không thờ ơ với một mục tiêu cao cả và nhân đạo
1
như thế”. Bức thư gửi kèm theo một bưu phiếu 10 phơrăng .
Có thể nói, nhờ sự làm việc không mệt mỏi của Ban Biên tập, đặc biệt với
những nỗ lực của Nguyễn Ái Quốc, báo Le Paria đã góp phần giúp cho người
dân lao động nhận thức rõ hơn về sự tàn bạo của chủ nghĩa thực dân nói chung
và thực dân Pháp nói riêng; Về mâu thuẫn không thể điều hòa giữa chủ nghĩa
thực dân với nhân dân lao động tại các thuộc địa; Về mối quan hệ giữa cách
mạng thuộc địa và chính quốc. Cũng từ những bài báo đó, Nguyễn Ái Quốc đã

góp phần truyền bá chủ nghĩa Mác-Lênin vào phong trào công nhân, thức tỉnh
phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân các nước thuộc địa.
Nguyễn Ái Quốc đã chỉ rõ yêu cầu cần thiết của việc thực hiện đoàn kết giai cấp
và đoàn kết quốc tế giữa nhân dân các thuộc địa, giữa thuộc địa với chính quốc
và coi đó là những điều kiện bảo đảm cho cuộc đấu tranh đi đến thắng lợi hoàn
toàn. Với nhân dân Việt Nam, báo Le Paria đã hoàn thành nhiệm vụ cao cả là
tạo nên được những rung động sâu xa trong tâm hồn người đọc, làm bùng lên ý
chí đấu tranh quyết liệt không khoan nhượng với kẻ thù, trở thành một công cụ
đắc lực để trang bị cho nhân dân lao động những vấn đề cốt lõi nhất về con
đường cách mạng Việt Nam. Báo Le Paria đã thổi một luồng gió mới đối với
phong trào đấu tranh ở các nước thuộc địa, trong đó có Việt Nam.
Thời gian hoạt động sôi nổi nhất của báo Le Paria cũng như Hội Liên hiệp

__________
1. Báo cáo của mật thám theo dõi Nguyễn Ái Quốc, ngày 15/5/1923. Tài liệu lưu tại Bảo tàng
Hồ Chí Minh.

344