Page 366 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

Tám điều cặn tỏ xa gần,
1
Chứng nhờ vạn quốc công dân xét tình...” .
3. Đọc Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân tộc và vấn
đề thuộc địa của Lênin
Mối quan tâm duy nhất của Nguyễn Ái Quốc là giải phóng dân tộc của
mình khỏi ách thuộc địa, những gì liên quan đến điều ấy luôn được anh đặc biệt

chú ý.
Tháng 7-8/1920, Đại hội II của Quốc tế Cộng sản được tổ chức tại
Mátxcơva. Đại hội thông qua 21 điều kiện bắt buộc để được công nhận là một
tiểu ban quốc gia của phong trào cộng sản quốc tế. Trong đó, điều thứ 8 nhấn
mạnh, “Triệt để vạch trần những thủ đoạn của chủ nghĩa đế quốc “nước mình”
trong các thuộc địa; hỗ trợ, không phải bằng lời nói mà trên thực tế, bất kỳ

phong trào giải phóng nào (ở các thuộc địa); yêu cầu trục xuất bọn đế quốc nước
mình ra khỏi các thuộc địa đó; nuôi dưỡng tâm hồn người lao động trong nước
gắn kết với người lao động của các thuộc địa và dân tộc bị áp bức; tuyên truyền
trong quân đội nước mình tinh thần chống lại sự áp bức đối với các dân tộc
2
thuộc địa” .
Báo L'Humanité đã xuất bản các Nghị quyết chính của Đại hội trong bốn số
đăng từ ngày 14 đến ngày 17/7/1920. Trong đó, ngày 16 và 17 đã đăng Sơ thảo

lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa của Lênin.
Nguyễn Ái Quốc đã ngay lập tức tiếp cận với văn bản này và dường như chính
thức lựa chọn con đường cách mạng vô sản, đi theo chủ nghĩa cộng sản. Lần đầu
tiên, một chủ nghĩa đề cập một cách cụ thể và trực tiếp đến vấn đề dân tộc và
thuộc địa. Nhiều năm sau, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhớ lại: “Luận cương của
Lênin làm cho tôi rất cảm động, phấn khởi, sáng tỏ, tin tưởng biết bao! Tôi vui
mừng đến phát khóc lên. Ngồi một mình trong buồng mà tôi nói to lên như đang
nói trước quần chúng đông đảo: Hỡi đồng bào bị đọa đày đau khổ! Đây là cái
3
cần thiết cho chúng ta, đây là con đường giải phóng chúng ta” .
Rõ ràng, người thanh niên yêu nước đầy nhiệt huyết cách mạng không thể
bị thuyết phục bởi bài phát biểu ôn hòa của cánh hữu của SFIO. Anh chú ý hơn
đến bài diễn văn theo khuynh hướng cộng sản giàu tinh thần giải phóng. Trước
khi đọc được Luận cương, ngày 11/2/1920, báo L’Humanité thông báo rằng các
thành viên thanh niên của SFIO Quận 20, Paris được Nguyễn Ái Quốc mời tham
dự một “Hội nghị” về “Chủ nghĩa Bolchevik ở châu Á”. Sau đó, ngày 25/3/1920,
__________
1. Hồ Chí Minh - Biên niên tiểu sử, Sđd, t. 1, tr. 50-51.
2. Lênin: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2005, t. 41, tr. 252.
3. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 12, tr. 562. Tháng 4/1960, nhân dịp sinh nhật lần thứ 90 của
Lênin, Hồ Chí Minh viết bài Con đường dẫn tôi đến chủ nghĩa Lênin, đăng trên tạp chí Những vấn đề
phương Đông của Liên Xô.

364