Page 367 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

cũng chủ đề tương tự cho thanh niên SFIO của Quận 13. Kết quả của những hội
nghị này không rõ ràng, song như mật thám Pháp cho biết thì kết luận chính của

Nguyễn Ái Quốc là: “An Nam, Ai Cập, Ireland hy vọng giành được độc lập nhờ
1
những nguyên lý của Lênin” .
Theo hồ sơ của Cơ quan liên lạc với các cư dân nguyên quán ở các lãnh
thổ hải ngoại của Pháp (SLOTFOM), lưu trữ tại Lưu trữ quốc gia hải ngoại
(ANOM) tại Aix-en-Provence có thể cho chúng ta biết thêm về “bước chuyển
sang hành động đầu tiên” có thể diễn ra vài tháng sau khi đọc được Luận
cương. Đó là sự kiện vào đầu tháng 11/1920, Nguyễn Ái Quốc xuất hiện tại
Đại hội toàn quốc của thanh niên xã hội chủ nghĩa. Tại đây, anh đã có bài phát

biểu (không rõ có phải với tư cách đại biểu hay không). Thanh tra Devèze, mật
thám theo dõi Nguyễn Ái Quốc đã tóm tắt báo cáo của những người cung cấp
thông tin cho mình, cho biết: “Nguyễn Ái Quốc chúc mừng các đại biểu đã bỏ
phiếu và tuyên bố rằng điều này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho nhiệm vụ của
các nước bị áp bức dưới chế độ bảo hộ của nước Pháp, nơi đã khai hóa văn
minh đất nước của họ bằng đại bác và súng ống. Đất nước của tôi, anh ấy nói
thêm, chỉ có niềm tin vào các luận điểm của Lênin và chỉ có chế độ cộng sản
2
mới có thể thiết lập trên tất cả các nước một nền Cộng hòa phổ quát” . Sau đó,
ngày 3/11/1920, “Nguyễn Ái Quốc đến dự cuộc họp do nhóm Ủy ban Quốc tế
III Quận 13 tổ chức tại số 167 phố Choisy”. Theo các tài liệu lưu trữ tại
ANOM, Nguyễn Ái Quốc đến họp và tại đây ghi tên xin gia nhập Quốc tế cộng
sản tại Ủy ban Quốc tế III Quận 13. Do vậy, theo Alain Ruscio, “nếu cần thiết
phải đưa ra một ngày mà Hồ Chí Minh bước chân hoàn toàn vào thế giới của
chủ nghĩa cộng sản - từ đó không bao giờ bước ra nữa - thì đó là ngày
3
3/11/1920” .
4. Tham luận tại Đại hội lần thứ XVIII của Đảng Xã hội (SFIO) tại
Tours, tháng 12/1920
Ngày 25/12/1920, Nguyễn Ái Quốc tham gia Đại hội đại biểu toàn quốc lần
thứ XVIII Đảng Xã hội Pháp với tư cách là đại biểu Đông Dương. Đại hội khai
mạc lúc 10 giờ 35 phút ngày 25/12/1920 tại thành phố Tours, cách Paris 237km.
Nguyễn Ái Quốc là người bản xứ duy nhất trong số đại biểu các thuộc địa có

mặt trong Đại hội. Lần đầu tiên có một người Việt Nam tham gia một đại hội đại
biểu của một chính đảng Pháp. Nói về điều này, Chủ tịch Hồ Chí Minh về sau
cho biết: “Trung ương Đảng (Xã hội Pháp-NV) cho tôi dự Đại hội, với danh
4
nghĩa là đại biểu Đông Dương. Tôi đã dành dụm chút ít tiền để làm lộ phí” .
Còn theo thông tin của mật thám Pháp, Nguyễn Ái Quốc là đại biểu của Chi bộ
__________
1. Theo Alain Ruscio, Ho Chi Minh- Écrits et combats, Sđd, tr. 63.
2, 3. Theo Alain Ruscio, Ho Chi Minh - Écrits et combats, Sđd, tr. 64.
4. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 12, tr. 737.

365