Page 422 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

GÓP THÊM MẤY Ý KIẾN VỀ "ĐƠN XIN VÀO HỌC TRƯỜNG

THUỘC ĐỊA" CỦA NGUYỄN TẤT THÀNH

ThS. DƯƠNG THÀNH THÔNG
Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn,
Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh

Trong số những tư liệu bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đơn xin vào
học Trường Thuộc địa có thể được xem là một tài liệu đặc biệt. Thứ nhất, đây
có thể là văn bản đầu tiên (được tìm thấy tính đến thời điểm hiện tại) kể từ thời
điểm người thanh niên Nguyễn Tất Thành (với tên Văn Ba) rời khỏi Sài Gòn
để mở đầu cho hành trình cứu nước. Thứ hai, lá đơn được tìm thấy trong hồ sơ
lưu trữ của Bộ thuộc địa Pháp (nay là Bộ Hải ngoại), và được một số nhà
nghiên cứu phát hiện và công bố ở nước ngoài lần đầu năm 1982, sau đó được
sử dụng trong nhiều nghiên cứu khác. Một số bảo tàng, viện nghiên cứu, cơ sở
văn hóa, giáo dục trong nước đã sử dụng tài liệu này một cách chính thức. Mặc

dù vậy, đến nay, trong lần cập nhật gần nhất, văn bản này vẫn chưa được đưa
vào bộ sách Hồ Chí Minh: Toàn tập. Bài viết xin có thêm mấy ý kiến về văn
bản quan trọng này.

1. Về hoàn cảnh và nội dung văn bản

Như đã trình bày, hiện nay, một số bảo tàng,viện nghiên cứu, cơ quan văn
hóa, cơ sở giáo dục đã sử dụng văn bản này như là tài liệu chính thức; tức là,
một cách gián tiếp xác nhận tính chính xác của tài liệu này: lá thư của Nguyễn
Tất Thành viết (hoặc nhờ người khác viết) tại Marseille gửi cho Tổng thống
Cộng hòa Pháp Armand Fallières (1906-1913) và Bộ trưởng Bộ Thuộc địa
Albert Lebrun (1911-1912, 1913-1914) ngày 15/9/1911. Hồ Chí Minh - Biên
niên tiểu sử cũng ghi nhận lá đơn và sự kiện này.
Trước đó, đầu tháng 7/1911, Nguyễn Tất Thành đã lần đầu tiên đặt chân
lên đất Pháp trong thời gian chờ tàu dỡ hàng. Ngày 15/7, Nguyễn Tất Thành

theo tàu Amiral Latouche Tréville đến cảng Le Havre, một hải cảng ở miền Bắc
nước Pháp. Ngày 26/8/1911, tàu tiếp tục hành trình đến cảng Dunkerque rồi trở

420