Page 436 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

người Pháp, có lẽ người Pháp khó mà phân biệt. Thông qua các sáng tác của
mình, Nguyễn Ái Quốc giúp người dân Pháp tiến bộ hiểu, đồng cảm, ủng hộ

việc lên án chống lại những tội ác của chính quyền thực dân Pháp ở Đông
Dương và mọi xứ thuộc địa.
Nghệ thuật chơi chữ Pháp ngữ trong các tác phẩm văn học của Nguyễn Ái
Quốc-Hồ Chí Minh rất điêu luyện và “rất Pháp”. Nguyễn Ái Quốc sành sỏi
trong lối viết tắt linh hoạt, lối viết để ngỏ và độc giả vẫn hiểu được ngụ ý của tác
giả; Người dùng Pháp ngữ uyển chuyển, gần gũi như lối nói thân quen “…qui
ont été étouffées dans le sang” chỉ nỗi thống khổ của người dân thuộc địa bị
“dìm trong bể máu”. Với Pháp ngữ, không chỉ dùng đúng câu từ, Nguyễn Ái

Quốc điêu luyện trong cách sử dụng từ ngữ như cách chơi chữ với ngôn ngữ mẹ
đẻ; chỉ với một từ “Savonner”, “Bicot” tác giả dùng cả nghĩa đen và nghĩa bóng
để bóc trần bộ mặt bịp bợm tinh vi, phi nhân tính của các quan thực dân. Không
chỉ nhuần nhuyễn, văn phong Pháp ngữ Hồ Chí Minh còn đạt tới trình độ khuôn
mẫu và nghệ thuật.
Các tác phẩm văn học Pháp ngữ Hồ Chí Minh không đơn điệu, ngược lại

độc giả luôn bị cuốn hút bởi sự đậm đặc tri thức lịch sử, địa lý, văn hóa Pháp.
Người đọc tìm thấy “cả kho” bách khoa tri thức từ lĩnh vực chính trị tới địa lý,
văn hóa; từ lịch sử tới những vấn đề thời sự “nóng bỏng” lúc bấy giờ; từ vấn đề
ở thuộc địa đến chính quốc; từ châu Á, châu Phi đến châu Âu; từ vấn đề Đông
Dương đến “mẫu quốc” Pháp. Những địa danh, con người gắn liền với văn hóa
và những sự kiện quan trọng của người Pháp được tác giả “điểm danh” “đậm
đặc” trong mọi tác phẩm văn học Pháp ngữ. Thậm chí Nguyễn Ái Quốc gọi tên
những sĩ quan Pháp đã tấn công mở màn cuộc xâm lược An Nam, hoặc “thất thủ”
tại An Nam… mang đậm “hơi thở” thực tiễn dù ở thể loại truyện và ký hay văn
chính luận. Bên cạnh tính thuyết phục, các bài viết của Nguyễn Ái Quốc còn

mang tính cách mạng và chiến đấu cao của người chiến sĩ cộng sản kiên trung.
Đặc biệt, tài năng và bản lĩnh cách mạng của Nguyễn Ái Quốc thể hiện trong
mục đích dùng Pháp ngữ để viết về Quốc tế Cộng sản, về chủ nghĩa Mác-Lênin:
Formule de Karl Marx, công khai cổ vũ tinh thần cách mạng của giai cấp vô sản
Pháp giữa trái tim của thực dân Pháp. Bên cạnh đó, tác giả tranh thủ tuyệt đối sự
ủng hộ của người Pháp yêu chuộng hòa bình và công lý ủng hộ cho cuộc cách
mạng giải phóng của dân tộc Việt Nam.

3.2. Giá trị lý luận của các tác phẩm văn học Pháp ngữ Hồ Chí Minh
Ở những thể loại văn học khác nhau từ văn chính luận đến thể loại truyện
và ký, văn học Pháp ngữ Hồ Chí Minh tập trung một mục tiêu là vạch trần tội ác,
sự lừa bịp man trá của thực dân Pháp và sự hèn nhát của triều đình phong kiến
nhà Nguyễn tay sai, đấu tranh đòi độc lập tự do cho dân tộc và Tổ quốc. Tội ác
của thực dân Pháp và chủ nghĩa thực dân là tội ác với loài người, tác giả dũng

434