Page 59 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

Như vậy, con đường đến với chủ nghĩa Mác-Lênin của Hồ Chí Minh cho thấy,
việc trải qua trường học dân chủ tư sản là một trong những điều kiện trung gian
quan trọng để người yêu nước có sự chín muồi về chất, sự trưởng thành thật sự

khi trở thành người cộng sản. Hồ Chí Minh đã đi từ chủ nghĩa yêu nước Việt
Nam, trải qua trường học dân chủ tư sản và trường lao động đấu tranh của giai
cấp công nhân, nhân dân lao động thế giới và cuối cùng trở thành người cộng
sản. Người từng nói: “Điều kiện tối thiểu của chúng ta để trở thành người cộng
sản, đó là điều kiện sơ đẳng nhất của hành động: tự do báo chí, tự do đi lại, tự do
giáo dục và học hành, tự do hội họp (tất cả quyền đó, chúng ta đều bị bọn thực
1
dân khai hóa một cách dã man)” .
Tóm lại, với việc tiếp xúc và tiếp xúc sớm với những lý tưởng, giá trị của
Đại cách mạng Pháp 1789, Nguyễn Tất Thành - Hồ Chí Minh không chỉ định
hướng được (và đúng đắn) cho mình con đường cứu nước - con đường sang
phương Tây, con đường này đã tạo nên sự khác biệt giữa Người với các bậc tiền
bối yêu nước lúc bấy giờ và đem lại bước ngoặt có ý nghĩa quan trọng trong

cuộc đời của Người và của cách mạng Việt Nam mà nhờ đó - trải qua trường
học dân chủ tư sản và trường lao động đấu tranh của giai cấp công nhân, nhân
dân lao động thế giới, cuối cùng Người đã trở thành người cộng sản. Từ một
người tìm đường, Người đã trở thành “Anh hùng giải phóng dân tộc”./.

__________
1. Theo Hà Xuân Trường, Vấn đề dân chủ, Tạp chí Cộng sản, tháng 2/1990, tr. 50.

57