Page 643 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

các giá trị mà con người sáng tạo ra, đồng thời, khái niệm “văn hóa” của Người
cũng chỉ ra nhu cầu sinh tồn của con người với tư cách chủ thể hoạt động của
đời sống xã hội chính là nguồn gốc, động lực sâu xa của văn hóa.

Về vị trí, vai trò của văn hóa, theo Hồ Chí Minh, văn hóa đứng ngang hàng
với các lĩnh vực hoạt động khác của xã hội loài người là chính trị, kinh tế, xã hội:
“Trong công cuộc kiến thiết nước nhà có bốn vấn đề cùng phải chú ý đến, cùng
1
phải coi là quan trọng ngang nhau: chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa” . Vì thế,
văn hóa không thể đứng ngoài “mà phải ở trong kinh tế và chính trị” và ngược
lại kinh tế, chính trị cũng nằm “trong văn hóa”. Đời sống xã hội được xây dựng,
kết cấu đan cài từ bốn lĩnh vực: chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, trong đó, văn
hóa là nền tảng tinh thần của đời sống xã hội, là lĩnh vực thuộc về kiến trúc
thượng tầng của xã hội. Vấn đề đặt ra là phải giải quyết đúng đắn mối quan hệ
giữa lĩnh vực văn hóa với chính trị, kinh tế, xã hội.
Về mối quan hệ giữa văn hóa với chính trị, xã hội, Hồ Chí Minh đã luận
giải: văn hóa phải phục vụ nhiệm vụ chính trị và ở trong chính trị, chỉ khi chính

trị, xã hội được giải phóng thì văn hóa mới được giải phóng, chính trị mở đường
cho văn hóa phát triển, để văn hóa phát triển tự do, phải làm cách mạng chính trị
trước. “Xã hội thế nào, văn nghệ thế ấy… dưới chế độ thực dân và phong kiến,
nhân dân ta bị nô lệ, thì văn nghệ cũng bị nô lệ, bị tồi tàn, không thể phát triển
2
được” . Văn hóa phải tham gia vào nhiệm vụ chính trị tức là tham gia vào các
hoạt động cách mạng, tham gia kháng chiến và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Văn
hóa tham gia kháng chiến tức là văn hóa không đứng ngoài mà ở trong cuộc
kháng chiến thần thánh của dân tộc và cuộc kháng chiến trở thành cuộc kháng
chiến có văn hóa.
Mặt khác, trong cách mạng xã hội chủ nghĩa, thực hiện cách mạng trên lĩnh

vực văn hóa là một nhiệm vụ rất quan trọng. Tính chất mặt trận của văn hóa, văn
nghệ không phải chỉ chống giặc ngoại xâm mà còn bao hàm việc rất khó khăn,
phức tạp là chống giặc nội xâm, “giặc ở trong lòng”, chủ nghĩa cá nhân với
những biểu hiện như tham ô, nhũng nhiễu, lãng phí, lười biếng, quan liêu... Vì
thế, mối quan hệ giữa chính trị và văn hóa trong cách mạng xã hội chủ nghĩa thể
hiện càng sâu sắc hơn, hai lĩnh vực phải được tiến hành cùng lúc, thúc đẩy nhau
cùng phát triển.
Đối với mối quan hệ giữa văn hóa và kinh tế, Hồ Chí Minh chỉ ra rằng:
“Muốn tiến lên chủ nghĩa xã hội thì phải phát triển kinh tế và văn hóa. Vì sao
không nói phát triển văn hóa và kinh tế? Tục ngữ Việt Nam có câu: Có thực mới
3
vực được đạo; vì thế kinh tế phải đi trước” . Quan điểm của Người chỉ rõ kinh tế

__________
1. Bảo tàng Hồ Chí Minh, Hồ Chí Minh về văn hóa, Hà Nội, 1997, tr. 11.
2. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 9, tr. 231.
3. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 12, tr. 470.

641