Page 76 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

1
cận hiện đại Việt Nam” . Quả vậy, sự kiện Nguyễn Tất Thành ra đi tìm đường
cứu nước năm 1911 và những giá trị của nó đối với dân tộc Việt Nam cho đến
hôm nay vẫn còn như nguyên vẹn. Và thực tế lịch sử đã minh chứng: “Hẳn

không phải chuyện đi tìm đường cứu nước của Nguyễn Tất Thành, năm 1911, từ
Sài Gòn là chuyện đời sau vẽ vời thêm để làm đẹp khoảng đời niên thiếu của
2
một bậc vĩ nhân” .
Giáo sư Trần Văn Giàu đã đánh giá Sài Gòn là nơi Nguyễn Tất Thành dừng
chân ngắn nhất trong các địa điểm của hành trình Nam tiến nhưng lại có vai trò
quyết định đối với sự lựa chọn con đường cứu nước của Người. Thật vậy, bốn
tháng so với mười năm ở Nghệ An, gần mười năm ở Huế, gần một năm ở Bình
Định và sáu tháng ở Bình Thuận - tại Sài Gòn, với việc từng bước hòa nhập với
đời sống của nhân dân lao động, Nguyễn Tất Thành đã tận mắt chứng kiến sự
đối lập rõ nét giữa thân phận của người dân mất nước với chính quyền thực dân,
giữa những luận điệu khai hóa văn minh với những chính sách cai trị tàn bạo của
chính quyền thực dân. Sài Gòn là nơi Người khám phá ra nhiều điều mới lạ và là

nơi hội tụ những điều kiện thuận lợi cho hành trình của mình. Hiện thực nền văn
minh của Pháp ở Sài Gòn đã dậy lên trong lòng Người mong muốn ra nước
ngoài, ra phương Tây để tìm hiểu những gì ẩn chứa sau cụm từ “Tự do - Bình
đẳng - Bác ái”, tìm hiểu bản chất thật sự của chủ nghĩa thực dân, và hơn hết là
tìm cho ra một con đường cứu nước khả dĩ cho dân tộc. Đây cũng là khoảng thời
gian cho thấy một sự chuyển biến rất lớn trong cả hành động và nhận thức của
người thanh niên Nguyễn Tất Thành.
Trong suốt ba thập kỷ đầu của thế kỷ XX là khoảng thời gian Nguyễn Tất
Thành - Nguyễn Ái Quốc học tập, nghiên cứu, khảo nghiệm nhằm tìm ra con
đường cách mạng đúng đắn để giải phóng dân tộc và tiếp đến là thực hiện những
biện pháp nhằm hiện thực hóa con đường đó ở Việt Nam - con đường cách
mạng vô sản. Có được những nhận thức đúng đắn và khoa học này, là kết quả
của cả quá trình rèn luyện, nghiên cứu, học tập của Nguyễn Tất Thành ngay từ
những năm tháng hoạt động ở quê hương và Sài Gòn là một trong những nhân tố
đóng vai trò quan trọng trong quá trình đó. Sài Gòn là nơi đã tạo cho Nguyễn
Tất Thành một môi trường hoạt động thực tiễn thật sự, là nơi ban đầu giúp
Người kiểm nghiệm những gì đã được học tập và nghe thấy trước đó. Qua quá
trình hòa nhập vào với đời sống của những người lao động, Nguyễn Tất Thành
đã có sự chuyển biến cả về nhận thức lẫn hành động từ đó có quyết định dứt
khoát cho sự lựa chọn ra đi ở thời điểm đó, cũng như những hoạt động cách
mạng của Người sau này./.

__________
1. Trần Văn Giàu - Trần Bạch Đằng, Địa chí văn hóa Thành phố Hồ Chí Minh, Sđd, tr. 339.
2. Trần Văn Giàu - Trần Bạch Đằng, Địa chí văn hóa Thành phố Hồ Chí Minh, Sđd, tr. 340.

74