Page 821 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

những năm tháng đó, Nguyễn Tất Thành cũng đã tích lũy cho mình một vốn
sống thực tiễn phong phú. Người cũng thu nhận được nhiều tri thức bổ ích từ
những nền văn hóa của các dân tộc. Tất cả những điều đó đã hun đúc rèn luyện

nên bản lĩnh của một nhà cách mạng chuyên nghiệp sau này.
Khoảng cuối năm 1917, Nguyễn Tất Thành từ Anh trở lại Pháp, khi cuộc
1
chiến tranh thế giới lần thứ nhất bước vào giai đoạn kết thúc , sau khi cuộc
Tháng Mười Nga năm 1917 đã thành công. Mặc dù chưa hiểu biết hết ý nghĩa to
lớn của cuộc mạng này, nhưng Người nhận thấy đây là một biến cố lớn, có một
sức lôi cuốn kì diệu. Từ “nhận thức cảm tính”, với sự nhạy bén về chính trị bên
cạnh những trải nghiệm thực tiễn trong phong trào công nhân Pháp, Người tham
gia cuộc đấu tranh ủng hộ nhân dân nước Nga Xô viết. Khoảng cuối năm 1918
hoặc đầu năm 1919, Nguyễn Tất Thành gia nhập Đoàn Thanh niên xã hội và sau
2
đó là Đảng Xã hội Pháp . Trong mùa hè năm 1919, người ta thấy anh xuất hiện
3
trong các cuộc họp của Đảng Xã hội, của Tổng Công hội, Hội Nhân quyền... .
Với nỗ lực cố gắng không mệt mỏi, Nguyễn Ái Quốc trở thành một trong số ít

những chiến sĩ cách mạng giàu kinh nghiệm thực tiễn nhất của phong trào đấu
tranh giải phóng các dân tộc thuộc địa những năm đầu thế kỷ 20.
Nguyễn Ái Quốc đọc Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân
tộc và vấn đề thuộc địa” sau khi đăng báo L’Humanité (Nhân đạo) trong hai số
liên tiếp ngày 16 và ngày 17/6/1920 ít hôm và đã có được lời giải đáp cho câu
hỏi của mình. Điều V.I. Lênin nhấn mạnh trong Luận cương là phải xác lập mối
quan hệ và tình đoàn kết đấu tranh trên thực tế giữa phong trào vô sản tại các
nước tư bản với phong trào đấu tranh của nhân dân các nước thuộc địa, các nước
chậm phát triển trong bối cảnh chính trị toàn cầu với những biến cố lớn trên quy
mô toàn thế giới khi chủ nghĩa tư bản đã phát triển thành chủ nghĩa đế quốc và

gây ra cuộc chiến tranh thế giới 1914-1918 gây ra bao đau thương cho nhân dân
những nước châu Âu và cả nhân dân các nước thuộc địa.
Đây là lần đầu tiên Nguyễn Ái Quốc được đọc một tài liệu đề cập trực tiếp
và mạnh mẽ đến những vấn đề dân tộc và thuộc địa. Luận cương của V.I. Lênin
đã gây cho Người một cảm xúc mạnh mẽ. Người đã tìm thấy sự ủng hộ, chỗ dựa
__________
1. Hiện nay vẫn có nhiều ý kiến khác nhau về thời điểm Nguyễn Tất Thành trở lại Pháp: Cuối
năm 1916, đầu năm 1917; tháng 6 hoặc tháng 7/1917; cuối tháng 11 đầu tháng 12/1917. Nhiều nhà
nghiên cứu cho rằng thời điểm này là cuối năm 1917. Gần đây Thụy Khuê trên RFI lại cho rằng
Nguyễn Tất Thành từ Anh trở lại Pháp trong khoảng thời gian tháng 5 hoặc tháng 6/1919. Luận điểm
này đã bị tác giả Ngô Trần Đức phản bác trên Đặc san Hồ Chí Minh học số 1 (1/2011). Chúng tôi theo
Hồ Chí Minh - Biên niên tiểu sử, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2006.
2. Alain Ruscio, Nguyễn Ái Quốc-Hồ Chí Minh - Chân dung một người Bônsêvích vàng (1917-
1923), Tạp chí Lịch sử quân sự số 2, 2000, tr. 59.
3. Theo TS. Thu Trang: Cái tên Nguyễn Ái Quốc xuất hiện lần đầu tiên trên báo L’Humanité
ngày 18/6/1919. (Alain Ruscio đã dẫn)

819