Page 120 - http://tvs.vsl.vn/trienlam

danh sách người đến viếng và số lễ vật để sau này làng, sang ở nước". Vả lại, đấy cũng là một vinh
tang chủ biết mà tạ ơn. dự lớn lao cho cả họ có người thi đỗ nên chẳng
Một trong những tập tục rất hay của người mấy ai dám chối bỏ.
Việt là tục "khao". "Khao" nghĩa là làm tiệc khoản Sau khi khao vọng mới được làng chính thức
đãi để tỏ lòng vui sướng, hân hoan. Người ta công nhận, mới được dự việc làng, có chỗ ngồi
thường hay nói khao vọng. Vọng nghĩa là điều tốt đình trung, có cỗ ăn phần biếu. Dù cỗ có sơ sài
đẹp để người ta trông lên, người ta mong muốn. nhưng được ngồi ăn vẫn được coi trọng hơn mâm
Nhưng muốn được người ta trông lên thì phải nộp cao cỗ đầy ở gia đình: "Một miếng giữa làng
tiền cho làng, mức độ nhiều hay ít do từng làng bằng một sàng xó bếp". Qua đấy có thể thấy
quy định. Muốn làm tiệc khao, trước hết phải sửa người Việt trọng cái danh, vị thế trong cộng
một lễ tế yết Thành hoàng làng và các gia tiên nội đồng như thế nào.
ngoại. "Những đám khao lớn, văn tế được đặt trên Chức tước, danh vị là một chuyện nhưng khi
kiệu long đình, sắc vua ban cho người làm lễ khao đã đủ tuổi lên lão cũng phải khao. Lệ làng ngày
được đặt trên kiệu thứ hai; nếu chỉ có bằng do
xưa 60 tuổi là lên lão. Nhiều nơi trọng tuổi già
quan cấp thì đặt trên án có tay khiêng tổ chức
nên gọi người đó là quan trùm hay quan lão. Có
thành đám rước với lọng tàn, cờ quạt, chiêng
làng còn có tục gọi ông già nhiều tuổi nhất là cụ
trống linh đình. Tại đình, người ta làm lễ khao,
cả; có nơi tôn xưng bốn ông già nhiều tuổi là tứ
đứng chủ tế có đông đủ quan viên tư văn hành lễ
trụ. Người lên lão là người đã qua được hết mọi
như làng tế thần, chỉ khác là văn tế nói về lễ khao
cầu, không phải đóng góp việc làng nữa và được
và tuyên đọc sắc văn hoặc bằng cấp.
miễn sưu thuế tạp dịch.
Tế lễ xong thì bày tiệc khoản đãi làng. Có nơi
Tuy vậy, nhiều làng vì có ít người sống lâu nên
tục lệ bắt buộc cỗ phải làm theo đúng thể lệ quy
lập lệ riêng 55 tuổi hoặc 50 tuổi được lên lão.
định. Có nơi thì tuỳ tâm nhà chủ, giàu làm kép,
Những người ở tuổi này vẫn phải chịu sưu thuế
hẹp làm đơn nhưng nom phải tươm tất.
với nhà nước nhưng dân làng chia bổ cùng nhau
Chỉ những kỳ mục, quan viên - những người đã
khao vọng - mới được mời. Nhiều nho sĩ nghèo rớt gánh chịu, muốn lên lão cũng phải khao nhưng
mùng tơi, không có tiền khao, bà con thân thích khao lão dễ hơn khao vọng.
nội ngoại phải cố gắng giúp tiền giúp gạo làm lễ Nhiều làng có tục Yến lão. Yến lão là tiệc rượu
khao vọng vì không thể bỏ lệ làng, bởi lẽ: "Sống ở được tổ chức từ 2 đến 3 năm một lần cho các quan

117 118