Page 157 - http://tvs.vsl.vn/trienlam
P. 157
Nhìn lại lịch sử từ thế kỷ XV trở đi, gia đình ở bên cạnh ba loại gia đình trên, đã xuất hiện kiểu
Việt Nam đã ổn định, có nền nếp, truyền thống. gia đình mới, gia đình công chức, gia đình tiểu tư
Từ giai đoạn này, nước ta có ba loại gia đình: gia sản và tư sản. Những gia đình này ít nhiều chịu
đình bình dân, gia đình kẻ sĩ và gia đình quý tộc. ảnh hưởng của giáo dục Nho giáo, của nền nếp
Gia đình quý tộc là gia đình các hoàng tộc (vua phong kiến và văn hóa truyền thống bản địa
chúa). Nhìn chung, trong giai đoạn đầu của một nhưng đã đổi thay nhiều, tiếp nhận những xu
triều đại, các gia đình này là những gia đình tiêu hướng ngoại lai; kỷ luật gia đình đã đến lúc lỏng
biểu, có tư cách; song khi triều đại bắt đầu suy then, tụt khóa.
thoái, các gia đình kiểu này thường không ổn định Sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, chỉ còn
tha hóa mạnh mẽ. có hai loại gia đình: gia đình xã viên và gia đình cán
Gia đình kẻ sĩ, cũng có thể được xem là gia bộ. Gia đình xã viên làm ăn rất tất bật, đời sống
đình nhà Nho. Những gia đình kiểu này rất có ý không khá hơn đời sống trung nông xưa. Không
thức về nòi giống, nền nếp, gia phong, gia lễ, gắn được phép làm ăn riêng lẻ, thì giờ lao động phải
bó chặt chẽ với văn hóa nước nhà. theo kế hoạch sản xuất tập thể, do đó việc giáo dục
Gia đình chiếm đa số là gia đình bình dân. Đó con cái đành phó mặc cho nhà trường và đoàn thể.
là gia đình của nông dân, thợ thủ công và các Gia đình xã viên bị buộc chặt vào hợp tác xã. Gia
ngành nghề khác. Các gia đình này cũng tiếp thu đình cán bộ ít quan tâm đến việc dạy dỗ con cái bởi
ảnh hưởng của Nho giáo nhưng vận dụng nó theo phải lo kinh tế gia đình; số đông cán bộ đều không
một tâm thức riêng, trên cơ sở văn hóa bản địa thấy hết tầm quan trọng của gia đình đến mức quên
hàng ngàn năm. Gia đình bình dân là gia đình trách nhiệm, thậm chí nhiều người chỉ nhìn thấy
hoà thuận; vừa gần gũi và chối bỏ sự khắc nghiệt mặt tiêu cực trong cách ứng xử theo Nho giáo, cho
của Nho giáo. đó là hủ lậu, không tự do. Việc giỗ, tết đều làm
Từ cuối thế kỷ XIX đến Cách mạng Tháng qua loa, mối quan hệ họ hàng mất dần sự gắn bó.
Tám năm 1945, gia đình Việt Nam có nhiều biến đổi. Tất cả những điều này chứng tỏ gia đình đã
Trước hết là sự thăng trầm của ba loại gia đình nói thành vấn đề bởi không còn thấy bản sắc của gia
trên. Gia đình quý tộc sa sút, gia đình kẻ sĩ cố gắng đình Việt Nam và bề dày văn hóa của nó.
giữ gìn tư cách, tiếp thu tư tưởng mới và sẽ trở thành Một thời của những quan niệm ấu trĩ, người ta
những gia đình cách mạng sau này. Riêng gia đình xóa bỏ những cái gì thuộc phong kiến nhưng lại
bình dân căn bản không thay đổi mấy. Tuy nhiên, không thể chế hóa, đưa ra được những quy tắc
155 156
