Page 155 - http://tvs.vsl.vn/trienlam
P. 155
Cuộc sống ấy có mặt tốt là cố kết mọi người nhưng cộng với quan niệm của xã hội về vai trò của cá
mặt trái của nó là sức ỳ rất lớn, không muốn có sự nhân khiến con người tự do hơn. Vai trò của cha
xáo trộn, đổi thay. Cộng đồng có tính cố kết mẹ - người quyết định và có quyền uy tối thượng
nhưng lại xét nét; cộng với quan niệm của đạo về hôn nhân bây giờ cũng khác trước. Xuất phát
Nho về tôn ti trật tự khiến cá nhân phải theo điểm đầu tiên của gia đình hạt nhân (gia đình
những quan niệm và các quy tắc ứng xử rất ngặt một vợ một chồng và con cái) là hôn nhân dựa
nghèo từ bao đời. Tâm lý tiểu nông tạo ra một trên tình yêu.
tính di động kém, con người quen sống theo nếp Các mối quan hệ khác như tình thầy trò, tình
cũ. Con người trước đây sinh ra, sống và chết đi bạn bè, tình anh em, được cởi mở và dân chủ hơn.
đều ở làng. Để duy trì cộng đồng làng xã thì ngoài Các mối quan hệ chủ yếu được thiết lập trên cơ sở
sự gắn bó về tình cảm với quan niệm phúc đức chi tình cảm và bình đẳng chứ không theo nền nếp cũ.
phối, còn có trật tự trên dưới của đạo Nho. Nay cơ Ngoài ra, đô thị phát triển kéo theo sự phát triển
sở xã hội đã thay đổi về chất. Cuộc sống ồn ào, mạnh của tự do cá nhân. Đặc điểm của đô thị là
khẩn trương và quan niệm về tự do cá nhân phát quan hệ của những người sống cạnh nhau nhưng
triển đã khiến "trật tự trên dưới" không còn có chỉ là "láng giềng không gian" chứ không phải
tính bất di bất dịch như trước. Thêm nữa, ngày láng giềng theo kiểu xưa nữa. Tức là mọi người
nay ở nông thôn, do cơ chế khoán, do các phương tương đối vô danh đối với nhau hiểu theo nghĩa họ
tiện thông tin đại chúng và sự giao lưu văn hóa, chỉ biết nhau qua địa chỉ chứ không hiểu rõ về gia
làng xã không còn như xưa. Vẫn còn có những tập tộc, về dòng họ và lai lịch của nhau.
tục mà dân làng phải theo nhưng với cuộc sống Đô thị đã dần dần phát triển, lối sống đô thị
hiện đại, con người đi lập nghiệp ở nhiều nơi rồi dần ảnh hưởng tới nông thôn, nhất là các vùng
trở về làng mang về những kinh nghiệm đã làm ven đô.
thay đổi bầu không khí trong làng. Từ đó, các Cuộc sống mới với không khí dân chủ khiến cho
quan hệ chặt chẽ, liên đới giữa các cư dân trong các quan niệm và quy tắc ứng xử cũng đổi thay
làng trước đây trở nên lỏng lẻo hơn trước. theo. Các quy tắc ứng xử xưa đặt ra cho con người
Cộng đồng thu nhỏ là gia đình cũng có những trước hết là nghĩa vụ và bổn phận đối với gia đình
thay đổi về chất. Sự phân công lao động, vai trò thì ngày nay, nó vẫn tồn tại nhưng không ràng
của người chủ gia đình với các thành viên không buộc nặng nề như xưa. Điều này xuất phát từ cơ sở
còn như xưa. Các thành viên có thể sống độc lập xã hội và kinh tế của cuộc sống hiện đại.
153 154
