Page 93 - http://tvs.vsl.vn/trienlam
P. 93
nhằm khuyên bảo, dạy dỗ con người ta hãy lấy sự Công cha như núi Thái Sơn
nhẫn nhịn làm phương châm xử thế để mọi việc Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.
được giải quyết ổn thỏa, không gây xáo trộn. Khi con còn nhỏ, cha mẹ là chỗ dựa nên mất
Trong quan niệm của người Việt về đạo đức, cha mẹ là một tổn thất lớn lao:
hiếu là vấn đề đầu tiên được chú ý đến trong ứng Còn cha gót đỏ như son
xử gia đình và quan niệm này cũng được xã hội Mai kia cha chết gót con thâm sì.
phong kiến thừa nhận bởi một người con có hiếu Con cái phải kính cẩn, vâng lời cha mẹ, sớm
với cha mẹ sẽ biết trung với triều đình, với đất hôm phải thăm hỏi, không làm trái ý, phiền lòng
nước. Hơn nữa, gia đình giáo dục được những cha mẹ. Còn cha, còn mẹ được phụng dưỡng là vui
người con có hiếu thì gia đình sẽ ổn định, quốc gia sướng, là niềm vinh hạnh. "Nhất nhất đại dưỡng
sẽ bền vững. bất dĩ tam công hoán" (tức là còn kịp nuôi cha mẹ
Chữ hiếu theo quan niệm của người Việt có hai ngày nào thì dẫu đổi lấy chức tam công cũng
mặt. Người Việt theo Nho học có quan niệm rất chẳng màng). Theo quan niệm của người Việt, cha
nghiêm khắc về chữ hiếu mà bất cứ người nào mẹ mất sớm là điều đại bất hạnh, là sự xót xa,
cũng thấm nhuần. Mặt khác quan niệm "phúc đau đớn. Vì vậy, người Việt khi gặp nhau, lời
đức" mà cộng đồng đã truyền cho các thành viên thăm hỏi đầu tiên bao giờ cũng nói đến cha mẹ.
từ bao đời nay khiến họ có một niềm tin hơi có Người con biết ứng xử không chỉ sớm tối thăm
phần thần bí: "gieo cái gì sẽ gặt cái ấy". Bản thân hỏi, nâng giấc, mà còn phải có nhiều mối quan tâm
không có hiếu với cha mẹ thì sẽ phải chịu nghiệp khác, thí dụ: Còn cha mẹ già, con không được phép
chướng, sẽ bị con cái sau này đối xử tệ bạc như đi chơi xa lâu ngày. Làm con có hiếu còn có nghĩa
mình đã đối xử với cha mẹ khi xưa. Đạo làm con là không bao giờ làm điều xấu để mang tiếng cho
là không bao giờ được sao nhãng đối với cha mẹ, ông cha. Ngày xưa, những người đang làm quan
kể từ khi còn trẻ cho đến lúc về già. Lúc nhỏ, mà có tang cha mẹ thì đều về nghỉ cho đến mãn
"hiếu" tức là biết vâng lời cha mẹ: tang. Nếu người đó được cử đi chấm trường thi thì
Cá không ăn muối cá ươn phải cáo xin hồi tỵ. Phép nước ngày xưa cũng
Con cưỡng cha mẹ trăm đường con hư. không bao giờ bắt ép, đòi hỏi bất kỳ ai phải ở lại
Người Việt có những câu ca dao rất hay nói phục vụ khi người đó đang phải chịu tang.
về công lao của cha mẹ mà trẻ em từ nhỏ đã Người Việt quy định rất rõ cách thức ăn mặc
thuộc lòng: khi người con đang chịu tang. Khi cha mẹ mất,
91 92
