Page 151 - http://tvs.vsl.vn/trienlam
P. 151
Nho giáo, nó đã cố gắng đạt đến sự hài hoà xã hội gắn liền với thị trường và không bị kinh tế tự cấp
thông qua việc hình thức hóa thành quy tắc ứng tự túc kìm hãm.
xử mọi mối quan hệ. Với nền tảng công xã, các Chính sách tư hữu hóa của đế quốc rất tiện cho
quy tắc công xã ấy đã được vận dụng mềm dẻo, việc mở đồn điền, chiếm đất đồng thời tạo nên một
linh hoạt. Tất cả những đặc trưng này đã tạo nên giai cấp mới, giai cấp công nhân.
một lối ứng xử rất riêng của người Việt và nó đã Thành thị phát triển và cố sức nắm lấy kinh tế
được cộng đồng bảo lưu từ đời này sang đời khác. nông thôn, điều khiển nó. Tầng lớp thị dân với
Chính truyền thống công xã đã giúp dân tộc Việt một cách sống mới ra đời.
Nam tồn tại trải qua bao nhiêu thăng trầm, biến Cùng với sự ra đời của giai cấp công nhân, giai
thiên của lịch sử. cấp tư sản dân tộc xuất hiện. Tuy nhiên giai cấp
công nhân và giai cấp tư sản Việt Nam vẫn khác
Năm 1885, thực dân Pháp đặt được ách đô hộ ở
Việt Nam. Theo chân các cố đạo là bước tiến của với các nước tư bản khác do điều kiện và hoàn
cảnh lịch sử.
đội quân viễn chinh. Cùng với sự đô hộ này, Việt
Có thể nói, xã hội Việt Nam đã bắt đầu có sự
Nam đã có những thay đổi quan trọng. Về chính
phân hóa giai cấp và sự phân hóa này ngày càng
sách đô hộ, thực dân Pháp đã dùng cách "chia để
rõ rệt dựa trên quyền sở hữu tư nhân.
trị". Pháp chia Việt Nam ra làm ba miền với ba
Sự biến động rõ rệt của xã hội đã tác động rất
cách cai trị khác nhau. Ở Nam Kỳ, Pháp trực tiếp
lớn tới các quan niệm ứng xử. Trước hết nói về
đô hộ, mọi điều đều xử theo hình luật của Pháp, ở
tầng lớp sĩ phu, những tinh hoa của xã hội truyền
Trung Kỳ, Pháp chấp nhận sự có mặt về hình
thống, có thể điều hoà đạo lý và tình người. Tầng
thức của triều đình nhà Nguyễn, còn ở Bắc Kỳ,
lớp này dứt khoát không thể chấp nhận xã hội
viên thống sứ người Pháp thay mặt hoàng đế Việt
mới, một xã hội xa lạ với các quan niệm từ xưa
Nam giám đốc các quan lại bản xứ.
đến nay của họ. Có người trong số họ nhớ thương
Pháp đẩy mạnh quá trình tư hữu hóa ruộng
tiếc nuối cái cũ và ngán nỗi cảnh đời đã khác xưa:
đất để tiện cho việc khai thác và chiếm đất. Quá "Thẹn cùng sông, buồn cùng núi, tủi cùng trăng".
trình này tạo nên một tầng lớp địa chủ ở Bắc Kỳ
(Phan Bội Châu)
và Trung Kỳ nhưng công xã nông thôn vẫn cố Hoặc:
gắng duy trì do sức mạnh từ ngàn năm trước. Ở "Khen ai khéo vẽ trò vui thế
Nam Kỳ, phương thức sản xuất châu Á bị thủ Vui thế bao nhiêu nhục bấy nhiêu".
tiêu. Nông thôn nay là vùng đất mới khai phá, (Nguyễn Khuyến)
149 150
