Page 150 - http://tvs.vsl.vn/trienlam

kiêu, nghèo không phải là cái cớ để người ta buồn. vua chân chính đều cho rằng: ngôi vua là chỗ ngồi
Xưa, hạng mõ làng được mọi người liệt vào loại nặng nhọc, chứ không phải là nơi để ăn chơi sa
cục súc. Người ta có câu "Tham như mõ" bởi họ coi đọa. Vua phải có đức độ để cảm hóa được lòng
mõ là hạng cặn bã trong xã hội. Với hạng người người. Các ông quan thừa mệnh vua cũng phải
này, biên giới phân cách đẳng cấp hết sức khắt sáng suốt, nghiêm minh nhưng biết khoan hoà
khe. Ở làng không ai ngồi chung mâm với mõ. Mõ với dân. Ngay cả sự phong vương ở xã hội ta xưa
là kẻ để cho cả làng sai bảo. Xong công xong việc chủ yếu vì tước hiệu là chính. Sau khi vào sinh
người ta cho ăn và cho thêm một phần dư để đưa ra tử đánh thắng quân Nguyên, Trần Hưng Đạo
về cho vợ con. Ngày mùa, mõ thường gánh một nồi được phong vương tại Vạn Kiếp. Đó là một nơi xa
nước ra đồng để mời nước mọi người. Mỗi người xôi khuất nẻo với mấy chục mẫu ruộng và một số
uống một chén nước thì lại lấy mấy lượm lúa đưa dân vẫn là thần dân của nhà vua. Ngoại trừ
cho mõ - gọi là đổi đồng. Thậm chí ngày lễ tết, khi trường hợp đặc biệt là sự nổi loạn, phân chia đất
mõ đến vái bàn thờ tổ tiên nhà nào, người nhà ấy đai của 12 sứ quân, lịch sử Việt Nam không có sự
cũng phải tỏ lòng cảm ơn bằng cách đứng bên bàn cát cứ lập thành những nước chư hầu riêng như
thờ đáp lễ lại. Hạng người được coi là thấp kém chế độ phong kiến bên Trung Quốc và từng miền
nhất trong xã hội xưa vẫn có thể vươn lên bằng cũng không có quân đội riêng, phù hiệu riêng
cách bỏ làng đi biệt, thay đổi họ tên, chịu khó như các nước phong kiến phương Tây. Việt Nam
buôn bán làm ăn để con cháu sau này thoát khỏi cũng có vua, có quan nhưng chế độ phong kiến
kiếp mõ. Việt Nam lại có những nét đặc trưng riêng. Xã
Tóm lại, ở xã hội Việt Nam xưa, không có giai hội ấy thiên về đạo đức và nổi bật lên là vai trò
cấp với nghĩa là sự đối kháng quyết liệt về cơ sở quan trọng của đẳng cấp sĩ phu. Sĩ phu là tiêu
kinh tế mà chỉ có đẳng cấp. Tuy có đẳng cấp nhưng biểu cho xã hội không chỉ ở kiến thức mà còn ở
dựa trên căn bản của quan niệm phúc đức, xã hội việc phát huy luân lý đạo đức của xã hội và điều
vẫn để sẵn một lối cho những người tìm cách vươn hoà được những nhu cầu đạo lý với tình người.
lên qua con đường thi cử và ra làm quan. Cách tổ chức xã hội như thế đã giúp ta bắc phạt
Xưa, vua là biểu tượng cho sự giữ đạo của Tống, nam bình Chiêm và ba lần đánh đuổi quân
nước. Vua nào lên ngôi mà phong đăng hoà cốc, Nguyên ra khỏi bờ cõi.
dân chúng làm ăn vui vẻ, no ấm yên vui thì đó là Xã hội Việt Nam mang những đặc trưng riêng
dấu hiệu chứng tỏ ông vua ấy có đức. Những ông do vị trí địa lý và hoàn cảnh lịch sử tạo ra: theo

147 148